|
یک فنجان بصیرت
چه فرقی می کند.
درعصر ارتباطات نفس بکشم یا قرون وسطا.
وقتی خبری ازتو نباشد.
دوره جاهلیت است.
اللهم عجل لولیک الفرج ....
|
سیر اجرای برجام مسیر پیچیده و مشکلی است و بنابراین نیازمند ذکاوت دیپلماتیک و متانت استراتژیک است. امریکایی ها گرچه سعی می کنند تخفیف تحریم ها را به بیشترین قیمت به ایران بفروشند، اما برجام، یک سیاست راهبردی برای امریکایی هاست، یعنی آمریکایی در قالب سند برجام به دنبال هدایت دشمنی با جمهوری اسلامی ایران از یک زمین خاکی به یک زمین چمن هستند
 پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/حسن مولایی
برجام، بعد از نهایی شدن در چند ماه اخیر در دو کشور جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده ی امریکا، موضوع بحث و کمکش های دامنه داری شد. کارشناسان و سیاستمداران مختلف از نقطه نظر متفاوتی به آن پرداختند و در مورد اهمیت و سود و زیان آن برای هر یک از دو کشور به ایراد نقطه نظرات متفاوتی پرداختند.
قطعا دیپلماسی می تواند به هر نتیجه ای ختم شود. کسانی که نقش دیپلماسی را فقط به یک "راه حل بدون خشونت" تقلیل می دهند و آن را مانع ارزیابی راه های جایگزین و موثر می دانند، همواره آن را، را ه حلی بزدلانه می بینند و کمتر به کارکرد موثر آن ایمان دارند. در مقابل کسانی که دیپلماسی را کارامدترین و کم هزینه ترین ابزار تامین اهداف ملی در دنیای معاصر می دانند، مسلما از آن دفاع می کنند.
دیپلماسی را اما هرچه که بدانیم تا زمانی که باعث تحقیر یک ملت نشود و صلح را تامین کند، مردم از آن طرفداری می کنند، با این حال سیاستمداران تنها به صلح نمی اندیشند، اگر آن را عادلانه نبینند.گرچه مردم به نمایندگان صلح اندیش گرایش بیشتری دارند، اما اگر آن ها نتوانند منافع ملتشان را حفظ و تامین کنند و به غرور ملی صدمه بزنند، مردم از آن ها متنفر می شوند.
دستیابی به برجام در تمام دنیا تحسین کسانی را که به صلح می اندیشدند، را برانگیخت، و کسانی را که آن را اشتباه تاریخی و پیش درآمد یک جنگ می دیدند، برآشفت. با این حال سیاست مداران نمی توانند با یک تصمیم، برای مردم صلح ابدی را تضمین کنند. همه ما به یک اندازه در مورد صلح و آینده مسئول هستیم، موفقیت هایمان را باید ستایش کنیم و در شکست هایمان بار مسئولیت را به دوش هم نیاندازیم. از این رهگذر، معماران برجام نه بنا کنندگان اثری بی مانند در تاریخ روابط بین الملل هستند و نه مردان بزدلی که شرمسار تاریخ باشند. گرچه تاریخ انباشته از اتفاقات تلخ و شیرین بسیار است، اما اراده ملت ها همواره قامتی بلندتر از اتفاقات داشته اند. ما برای حقمان در توسعه فناوری های صلح آمیز از کسی اجازه نمی گیریم، با این حال حسن نیت خودمان را به غایت به دنیا به اثبات رساندیم و اگر عده ای نادان در حسن نیت ما تردید کنند، تنها خود را اذیت کرده اند.
اجرای برجام از این رهگذر نیازمند حسن نیت است، و برای صلح نمی توان به دیپلماسی حقّه و یا اجبار تکیه کرد. با این حال، شواهد فراوانی نیز وجود دارد که گرچه توافقاتی با حسن نیت بین طرفین به امضا رسیده است، ولی در نهایت در شرایطی خاص که عموما غیر قابل پیش بینی هستند، مورد سوء استفاده قرار گرفته است. برای نمونه می توان به قرارد 1921 ایران و شوروی اشاره کرد. بنابراین در روابط بین الملل شرط تامین منافع، احتیاط است. نه اعتماد و خوش بینی.
از این رهگذر، در شریط کنونی طی کردن فاز اجرایی برجام، موضوع تعهد غرب به عملیاتی کردن تعهداتش، دغدغه مهمی است.
در همین راستا ما شاهد فرمان اوباما خطاب به وزرای خارجه، خزانه‌داری، تجارت و همچنین فدرال رزرو آمریکا بودیم: «من از شما می‌خواهم همه تدابیر لازم را برای این که تعهدات آمریکا در قبال تحریم ها اجرا شود، اتخاذ کنید». همچنین اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیه ای آمادگی خود را برای رفع تحریم ها اعلام کرد، گرچه رفع تحریم ها به انجام تعهدات ایران و راستی آزمایی آژانس از یک طرف و حل و فصل مطالعات ادعایی غربی ها در زمینه احتمال ابعاد نظامی برنامه ی هسته ای ایران در گذشته و حال مشروط شده بود.
جمهوری اسلامی ایران نیز با اعلام آمادگی در جهت انجام تعهداتش، احراز حسن نیت طرف های غربی و حل و فصل pmd را در نامه ی مقام معظم رهبری، مقدمه اجرای تعهدات خودش عنوان کرد. در همین زمینه طرفین سعی کرده اند در مقدمه اجرای برجام، از نگرانی های یکدیگر بکاهند و بر این اساس، قرارداد باز طراحی رآکتور اراک در هفته گذشته امضا شد؛ بر اساس سند رسمی بازطراحی راکتور اراک، که توسط وزیران خارجه ایران و 1+5 و رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در چارچوب برجام به امضا رسیده است کشورهای 1+5 و اتحادیه اروپا تعهد سیاسی داده‌اند که راکتور اراک را بازسازی و طبق برجام راه‌اندازی کنند.گفتنی است امضای وزیران خارجه گروه 1+5 و فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا پای این سند، ضمانتی برای اجرای آن به شمار می‌آید.
علاوه بر این، ایران گام هایی را در برچیدن سانترفیوژها برداشت و تعدادی از ماشین های خاموش را خارج کرد، اما این روند اکنون متوقف شده تا غرب های گام های دیگری برداند و در مجموع مقدمات اجراشدن کار از سوی ایران و غرب مراحل ابتدایی خود را طی می کند.
آنچه مهم است این که این اقدامات در حالی کلید خورده که فرایند جدیدی برای دور زدن توافق هسته‌ای ایران با 1+5 از داخل امریکا آغاز شده است. قانونگذاران ایالت ویسکانستین آمریکا، طرحی را به جریان انداخته‌اند که بر اساس آن، این ایالت اجازه نخواهد داشت در شرکت‌های طرف همکاری یا فعال در ایران همکاری داشته باشد. گرچه ماده 25 برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و 1+5 می‌گوید: «چنانچه قانونی در سطح ایالتی یا محلی، در ایالات متحده مانع از اجرای لغو تحریم‌های مشخص شده در این برجام شود، ایالات متحده با در نظر گرفتن تمامی اختیارات موجود، گام‌های مقتضی را به منظورتحقق اجرای آن (لغو تحریم‌ها) اتخاذ خواهد نمود.» همین ماده تصریح کرده است: «ایالات متحده به طور فعال، مقامات در سطح ایالتی یا محلی را تشویق خواهد کرد که تغییرات در سیاست ایالات متحده منعکس شده در لغو تحریم‌های وفق این برجام را در نظر داشته و از اقداماتی که با این تغییر در سیاست همخوانی ندارد، خودداری نمایند.»
بنابراین، این اقدام ایالت ویسکانستین به گونه ای کارشکنی در روند اجرای برجام تلقی می شود، اما باید یادآور شد که همانقدر که دیپلماسی در رسیدن به یک توافق اهمیت داشت در اجرای آن نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است، و در این جهت رهبر معظم انقلاب در طی نامه ای که هم حاکی از مطالبه عمومی ملت ایران در زمینه اجرای دقیق برجام است و هم به عنوان دستوری قانونی در قالب یک هیئت نظارت بر اجرای برجام، ابزار مناسب و قدرتمندی را به دست دستگاه دیپلماسی کشور ارائه دادند تا با استفاده ی از آن اجرای عادلانه برجام را از طرف مقابل مطالبه کند.
اتفاق دیگر این که برخی مقامات غربی و تعدادی از دولتمردان یازدهم عنوان کرده‌اند که قرار است گزارش آژانس انرژی اتمی که 24 آذر سال جاری منتشر شود، پایانی باشد بر پرونده PMD جمهوری اسلامی ایران؛ اما در چند روز گذشته برخی خبرها حکایت از آن دارد که آژانس بین المللی انرژی اتمی تصمیم دارد این گزارش را به گونه‌ای تنظیم کند که نتوان از آن معنای خاتمه پرونده PMD کشورمان را برداشت کرد. در حالی که طبق نامه رهبر انقلاب درباره اجرای برجام، صراحتا اجرای دو تعهد توسط ایران مبنی بر «بازطراحی رآکتور اراک» و «مبادله اورانیوم» را منوط به مختومه شدن موضوع PMD کردند.
در این راستا در حال حاضرنخستین شائبه شکل گرفته در موضوع PMD را مارک فیتز پاتریک، معاون سابق وزیر امور خارجه آمریکا در گفتگو با «رادیو فردا» مطرح کرد، وی گفت: پیش بینی من این است که آژانس در این دو ماه سوالات بیشتری از ایران داشته باشد. تصور این که ایران به یک باره به همه 12 مورد باقی مانده که سال‌ها معلق مانده بود- به صورت کامل پاسخ داده باشد- سخت است.
لارا راک وود، معاون پیشین مشاور حقوقی آژانس نیز در این رابطه گفت: او انتظار دارد که ایران خواهد توانست به همه 12 پرسش آژانس پاسخ دهد؛ اما به نظر او سوالاتی باقی خواهد ماند و پرونده همه این 12 سوال بسته نخواهد شد.
این اظهارات در صورتی است که یکی از اهداف اصلی مذاکرات هسته ای مختومه شدن این پرونده بود. در همین رابطه عباس عراقچی 29 مهر سال جاری در برنامه گفتگوی ویژه خبری در این باره گفته بود: «یکی از کارهای بزرگی که در طی مذاکرات هسته‌ای صورت گرفت این بود که مذاکرات ما با آژانس برای حل PMD به طور موازی صورت گرفت و همزمان با برجام نقشه راه محقق شد. در چارچوب مطالعات ادعایی پرونده سنگینی از اتهامات و ادعاها علیه ایران مطرح شده است و ما در چارچوب نقشه راه به راه‌حل‌هایی رسیدیم تا به این ادعاها پایان دهیم. این خواست ما بود که دو موضوع یعنی برجام و نقشه راه با یکدیگر هماهنگ شوند، به شکلی که قبل از تکمیل اقدامات ما در چارچوب برجام و تا قبل از روز اجرای برجام، پرونده PMD باید حل و بسته شود و بر همین اساس هماهنگ کردیم که تاریخ‌های اقدامات ما در نقشه راه عقب‌تر از روز اجرای برجام باشد، بنابراین تا PMD حل نشود به اراک دست نمی‌زنیم و تبادل سوخت صورت نمی‌گیرد.»
از سوی دیگر، دیوید آلبرایت، رئیس اندیشکده علوم و امنیت بین‌الملل (ISIS) و یکی دیگر از زیاده‌خواهان آمریکایی معتقد است آژانس اتمی باید بداند ایران چه زمانی سلاح هسته‌ای می‌خواسته، چه مقدار به آن دست یافته، قصد توسعه چه مدلی را داشته و کجا و چگونه روی آن کار کرده است و همچنین تاکید دارد که اگر آژانس نتواند پاسخ های واضح و روشنی از ایران دریافت کند، امریکا باید برداشته شدن تحریم ها را تا پاسخ های روشن جمهوری اسلامی به تعویق بیاندازد.
هر چند بر اساس اظهار نظرهای پراکنده ی مقامات رسمی دولت امریکا، طرف های غربی حل و فصل کامل pmd را لازمه اجرای برجام تلقی نمی کنند، چون خاتمه شفاف سازی pmd بیش از آنکه امری کارشناسی باشد، مبتنی بر نیت خوانی است که از عهده آژانس خارج است و پایان دادن به آن صرفا امری سیاسی است و نیازمند اراده کشورهای 5+1 برای پایان بخشیدن به آن می باشد.
در صورت باز ماندن پرونده ی pmd مشکلات فراوانی در زمینه آینده اجرای پروتکل الحاقی و برجام برای جمهوری اسلامی ایران به وجود خواهد آمد. هر چند که ایران نیز می تواند در صورت درخواست بازرسی های غیر متعارف و بهانه جویی ها، کل اجرای برجام را متوقف کند و این امر به نفع غربی ها نخواهد بود. بنابراین به نظر می رسد که به نفع هر دو طرف هست که قبل اجرایی شدن برجام، 5+1 و ایران موارد اختلاف زا در آینده اجرای برجام را خاتمه دهند، تا آژنس نیز بتواند به ماموریت متعارف خود در زمینه ی تاسیسات هسته ای ایران بپردازد.
در آخرین رخدادهای درباره PMD هیأت ایرانی در وین با تیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار و گفت‌وگو داشت. طبق آنچه بعیدی نژاد، مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه، در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است، در این جلسه محورهای جمع بندی آژانس از مجموعه یافته‌های خود از موضوع پی ام دی قبل از ارائه گزارش نهایی که قرار است روز اول دسامبر یعنی سه شنبه هـفته آینده در وین منتشر شود مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وی اضافه کرد: در همین چارچوب دیدگاه‌های کشورمان در خصوص ابعاد مختلف این جمع بندی آژانس، مستقیماً به آقای آمانو و معاون آژانس در امور پادمان اعلام شد که در نهایت آنها نیز اعلام کردند که حتی الامکان این نظرات را در گزارش نهایی مدیر کل آژانس در نظر خواهند گرفت.
می توان گفت این وضعیت به معنای رفع نگرانی ها نیست. به نظر می رسد مسیر اجرای برجام مسیر پیچیده و مشکلی است و بنابراین نیازمند ذکاوت دیپلماتیک و متانت استراتژیک است. امریکایی ها گرچه سعی می کنند تخفیف تحریم ها را به بیشترین قیمت به ایران بفروشند، اما برجام، یک سیاست راهبردی برای امریکایی هاست، یعنی آمریکایی در قالب سند برجام به دنبال هدایت دشمنی با جمهوری اسلامی ایران از یک زمین خاکی به یک زمین چمن هستند، آن ها بعد از 37 سال رابطه ی دشمنی با جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسیده اند که اشتباه آن ها در مقابله با جمهوری اسلامی ایران نه در قاعده ی بازی بلکه در انتخاب زمین بازی بوده است. دولت اوباما به این موضوع اعتقاد راسخ دارد که تغییر در زمین بازی باعث تشدید نقاط ضعف جمهوری اسلامی ایران و مؤثرکردن نقاط قوت امریکایی ها خواهد شد. در نگاه دولت اوباما برجام یک سیاست راهبردی است و باید به آن فرصت امتحان داده شود.
امریکایی ها می خواهند وارد یک بازی پیچیده در سطح نرم شوند؛ بازی که در آن احساس می کنند دست برتر را دارند و می توانند در یک زمین بازی حرفه ای، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را به عقب برانند. بدینسان که آن ها بر این باورند که موفقیت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه های سخت، در رقابت با امریکا، مخصوصا در حوزه پیشرفت های نظامی و مقابله با امریکا باعث جذابیت ارزش های جمهوری اسلامی ایران در سطح دنیا شده است، اما از نظر آن ها، ایران توان رقابت با امریکا را در امر توسعه ندارند و اگر بدینسان بتوانند مبارزه جمهوری اسلامی ایران با غرب را مهار کنند، می توانند بر نقاط ضعف ایران تمرکز کرده و ایران را همانند شوروی مجبور به اصلاحات غرب گرایانه در کشور کنند. این که این تز پیچیده اوباما چقدر در درون هیئت حاکمه آمریکا طرفدار خواهد داشت؟ مشخص نیست.
آنچه مهم است این که امروز جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر اقتصاد مقاومتی دشمنان و بدخواهان نظام جمهوری اسلامی ایران را در این میدان مبارزه ی جدید نیز نا امید خواهد کرد./
منبع: سایت بصیرت [ چهارشنبه 94/9/4 ] [ 8:2 عصر ] [ باران ]
[ نظرات () ]
|
درباره وبلاگ  قُل هٰذِهِ سَبیلی أَدعو إِلَى اللَّهِ ۚ عَلىٰ بَصیرَةٍ أَنا وَمَنِ اتَّبَعَنی ۖ وَسُبحانَ اللَّهِ وَما أَنا مِنَ المُشرِکینَ﴿۱۰۸﴾ یوسف بگو: «این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!» |
| [ طراح قالب : پیچک ] [ Weblog Themes By : PIcHaK.NeT ] |
